Verkiezingsprogramma 2022 - 2026

Sociaal, solidair en duurzaam samen leven. 

Vooruit naar naar de basis 

Download hier het verkiezingsprogramma (PDF)

Download hier onze keuzes samengevat (PDF)

Inleiding

Beste inwoners van de Gemeente Bladel, 

In dit verkiezingsprogramma hebben we als PRO5 opgeschreven wat we in de komende vier jaar willen realiseren. Het geeft inzicht in onze overtuigingen en de keuzes die we willen maken voor Bladel, Casteren, Hapert, Hoogeloon en Netersel. 

Politiek lijkt vaak onderhevig aan de waan van de dag, maar onze visie en uitgangspunten zijn dat niet. In dit programma lees je hoe wij de toekomst voor ons zien, en benoemen we ook concrete acties en maatregelen. 

Als leden van deze lokale partij vinden we elkaar in de sociaal democratie met sterke groene kernwaarden. GroenLinks en PvdA hebben samen met andere links progressieve inwoners hun krachten gebundeld. Samen staan we voor de lokale belangen van onze vijf dorpen. 

We gaan met dit programma in op de thema’s die we het belangrijkst vinden. Voor ieder thema is een aparte pagina die je bovenaan deze pagina vindt. Er is ook een totaalpagina en een overzicht van al onze keuzes.

Onze voorstellen en richting zijn gebaseerd op onze kernwaarden: Sociaal, Solidair en Duurzaam. Graag nemen we je als lezer mee in onze uitgangspunten, overwegingen en keuzes. Nog liever zouden we samen met jou dit geluid aan iedereen willen laten horen! 

Spreekt het je aan? Laat het ons dan weten. We gaan heel graag met je in gesprek! Neem contact op via www.pro5.nu of Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. of met mij persoonlijk via hugo@ pro5.nu of 06-83 33 35 71. Namens alle leden van PRO5, 

Hugo Maas 

Wil je weten welke keuzes we komende jaren willen maken? Lees verder...

Download hier het verkiezingsprogamma om te printen (PDF)

Omkijken naar elkaar

Samen leven als werkwoord

PRO5 gaat ervoor dat iedereen zichzelf mag zijn en zich thuis voelt in het eigen dorp. Je moet je eigen talenten kunnen ontdekken en ontplooien. Onze samenleving maken we met elkaar. We accepteren dat niet iedereen hetzelfde is, maar we vinden het belangrijk  dat iedereen gelijk wordt behandeld.  We delen eerlijk als het goed gaat en steunen elkaar als het tegenzit. 

Een mooie ambitie, maar er is een trend van individualisme en het zoeken naar onderlinge tegenstellingen gaande. Een trend die niet met geld of regels te keren is. Onze samenleving wordt financieel rijker maar ‘contactarmer’. Alleen als we tegenstellingen overbruggen, ons verplaatsen in de ander en willen investeren in elkaar wordt dat ideale plaatje haalbaar. Daarvoor is vertrouwen essentieel. Geen onverschilligheid, maar interesse in elkaar. Als politieke partij zorgen we er daarom voor dat de mens centraal staat in onze gemeente, niet het beleid. We zien het welzijn van alle inwoners in onze gemeente als onze gezamenlijke verantwoordelijkheid. 

In onze gemeente leidt de de sociaal-economische ongelijkheid tot grote verschillen in levensverwachting en de mate, waarin we gezond en gelukkig oud kunnen worden. Dat je levensverwachting en -geluk afhangen van je inkomen, daar moeten we iets aan doen. Ons plan hiervoor lees je hieronder. 

Voorkomen is beter dan genezen

Welzijn, preventie en gezondheid staan voorop. Voorkomen is altijd beter dan genezen. We willen zorgen voor gezondere en gelukkigere mensen en zetten daarom in op gezondheid, welzijn en preventie. Denk hierbij aan het voorkomen of verminderen van drugs-, tabak- en alcoholgebruik maar ook duidelijke voorlichting over gezond eten en leven.  Zo verkleinen we de kans op gezondheidsachterstanden. 

Een belangrijk aandachtspunt, zeker door de gevolgen van de maatregelen rondom COVID-19 zijn diegene die eenzaamheid ervaren, in het bijzonder de doelgroep met (beginnende) geestelijke gezondheidsproblemen. We willen dat zij zorg en aandacht gaan krijgen om hun problemen en sociale isolatie te overwinnen. 

Social Hub Bladel

Om deze preventieve gemeentelijke aanpak een gezicht te geven en sociale initiatieven te bundelen gaan we het huidige Praktijkhuis qua functies, doelstelling en programma flink uitbreiden. Het is al een fantastische laagdrempelige voorziening geworden waar we als PRO5 erg trots op zijn. Het wordt wat ons betreft een verzamel- en broedplaats voor al het sociale aanbod van de gemeente waar inwoners zonder verwijzing, afspraak of indicatie altijd terecht kunnen voor nieuwe ontmoetingen, verbindingen, plannen en dromen.  Hieronder zijn de verschillende functies die samen het Social Hub Bladel vormen, toegelicht. 

Sociaal Huis 

In het Sociaal Huis Bladel kan iedere ondersteuningsvraag op het gebied van welzijn, (jeugd)zorg en participatie worden gesteld. Een belangrijk uitgangspunt daarbij is het ‘normaliseren’ van een ondersteuningsvraag door in eerste instantie aansluiting te zoeken bij het reguliere Bladelse aanbod, dicht bij de inwoner en zijn of haar directe omgeving.

Op die manier is niet langer het dure individuele, geprofessionaliseerde aanbod van zorgaanbieders het vertrekpunt van ondersteuning, maar de eigen Bladelse samenleving van lokale, vaak collectieve, maatschappelijke, culturele en economische activiteiten.

In het Sociaal Huis werken onder andere de vrijwilligersondersteuner, ouderenconsulent, mantelzorgconsulent en jeugdcoach. Daarnaast vindt de aansturing plaats van organisaties die in opdracht van de gemeente al bezig zijn met de ondersteuning van Bladelse inwoners.

GGZ informatiepunt

Als gemeente zijn we verantwoordelijk voor GGZ-begeleiding en beschermde woonvormen, want voor sommigen begint een oplossing pas op een plek waar iemand zich veilig en thuis voelt. Onze inzet is om met preventieve programma’s te voorkomen dat mensen in die onveilige positie terecht komen. Lokale ondersteuners (vrijwilligers en professionals) moeten worden opgeleid om het GGZ-informatiepunt dat fysiek te bezoeken is in het Social Hub te kunnen bemensen. 

OverKop-Huis

Vooral jongeren willen we tijdig de kans bieden om over hun geestelijke gezondheid in gesprek te gaan. We zetten daarom in op een lokaal initiatief vergelijkbaar met de vlaamse OverKop-huizen (www.overkop.be). Een plek waar je als jongere gewoon binnen en buiten kunt lopen om allerlei leuke activiteiten te doen. Het is een veilige plek waar je ook een luisterend oor vindt en beroep kan doen op professionele therapeutische hulp van ervaringsdeskundigen, zonder een label opgeplakt te krijgen. Kartrekkers en professionals in het OverKop-huis zoeken de samenwerking met de jeugdcoach, het Pius X  College en initiatieven als Eyes Wide Open. 

Eenzaamheid bestrijden 

Door in mogelijkheden te denken, wordt de Social Hub een broedplaats van ontmoetingen voor alle doelgroepen. Hier hoeft niet altijd een volledig doordacht programma aan ten grondslag te liggen. Het kunnen tijdelijke en structurele initiatieven zijn.  Afgestemd op de behoefte die er is. We denken hierbij aan senioren die de Nederlandse taal leren aan nieuwkomers, thuiswerkers die elkaar ontmoeten voor een lunchwandeling of een teambuilding activiteit waarbij de handen uit de mouwen worden gestoken voor de Praktijkwinkel of het kledingruil initiatief. We zien heel veel mogelijkheden die zich in de loop van de tijd kunnen ontwikkelen. Nog meer voorbeelden zijn: het opstarten van buddyprojecten in samenwerking met de Voedselbank Bladel, het zoeken van families die willen ondersteunen bij het initiatief ‘Buurtgezinnen’ of het starten van buddyprojecten met nieuwkomers. 

Het Dementievriendelijk Netwerk, wat we als een van de eerste dementievriendelijke gemeente hebben opgezet wordt weer nieuw leven ingeblazen en zorgt met haar activiteiten voor een veilige en geïnformeerde omgeving voor mensen met dementie, zodat zij volwaardig deel uit kunnen maken van onze gemeenschap. 

Inburgering

Stichting Vluchtelingenhulp Bladel krijgt ook een plaatsje in de Social Hub. Zij geven ondersteuning en begeleiding op maat aan nieuwkomers (statushouders).  Door dit aan te bieden op een locatie waar sociale contacten en zinvolle dag-invulling voor het oprapen liggen kan een nieuwkomer op een laagdrempelige manier een netwerk opbouwen. 

Dit vergroot de impact van de ondersteuning die door de vrijwilligers van Vluchtelingenhulp wordt geboden.

(Kinder)Kleding ruilen

Een initiatief om nette, onbeschadigde (kinder)kleding te ruilen en via dit ruilsysteem voor iedereen bereikbaar te maken, naar voorbeeld van Kloffie & Co (kloffieco.nl).

Goed voorbeeld doet goed volgen. Meer deelinitiatieven zijn altijd welkom en kunnen ondersteund worden, door onderdeel te worden van ons minimabeleid. 

Praktijkhuis

De huidige functie van het Praktijkhuis, waarbij de doelstelling specifiek gericht is op de ontwikkeling van de maatschappelijke participatie door deelnemers, blijft bestaan. De voorliggende functie die het Praktijkhuis heeft voor diegene die gebruik maken van de participatiewet, en de programma’s (zoals de Praktijkwinkel) die aan hen worden aangeboden, blijven de basis van de Social Hub. 

Onze ambitie voor de Social Hub is: “Voor iedereen een plek”. We zien dit als een belofte, een oproep en uitdaging ineen. 

Andere dorpen

In de kleinere kernen kennen we al vergelijkbare sociale inloop-initiatieven die worden gedraaid door vrijwilligers. Denk aan het Zorginformatiepunt in Hapert, Buurthulp in Netersel, het informatiepunt zorg in Casteren en het Spreekuur WMO Loket van de zorgcoöperatie in Hoogeloon.

Door de Social Hub in het Praktijkhuis een impuls te geven met professionals en ervaringsdeskundigen kunnen deze initiatieven in andere dorpen desgewenst meeliften door kennis, ideeën en ervaringen te delen. De regie hierover blijft bij de initiatiefnemers. 

Kansrijke start voor baby’s

Om een kansrijke start te maken in het leven zijn de eerste 1000 dagen van een baby cruciaal. We willen daarom dat de gemeente inzet op een preventieve en nauwe samenwerking met huisartsen, verloskundigen en voorschoolse-/ onderwijsinstellingen. Zo voorkomen we een valse start voor kinderen uit gezinnen die worstelen met armoede, taalachterstand of een ongezonde leefomgeving. 

Naleven van samenleef-regels

Handhaving is vast niet het eerste waar je aan denkt bij een solidair thema als ‘Omkijken naar elkaar’. Als we er echter met elkaar voor willen zorgen dat we prettig kunnen samenleven is het noodzakelijk om ook toe te zien op de naleving van regels en afspraken die gelden voor ons allemaal. Degene die zich hier niet aan houden, spreken we aan op hun verantwoordelijkheid. Een straf uitdelen is simpel en wat ons betreft slechts symptoom-bestrijding. Een dringend beroep doen op ieders aandeel in een goed functionerende gemeenschap, geeft ruimte en aanleiding tot verbetering. 

Dat vinden we rechtvaardig. 

Onze keuzes:

• We maken van het Praktijkhuis een Social Hub waarin al het sociale aanbod van de gemeente wordt gevestigd (Sociaal Huis , GGZ informatiepunt, OverKop-Huis voor jongeren, Bestrijden van eenzaamheid, Inburgering, (Kinder)Kleding ruilen en Praktijkwinkel). 

• We realiseren een OverKop-Huis waar jongeren terecht kunnen en professionele hulp van ervaringsdeskundigen kunnen krijgen zonder indicatie.

• Dementievriendelijk Netwerk wordt opnieuw leven ingeblazen en gaat weer activiteiten organiseren. 

• De gemeente zet in op een kansrijke start voor baby’s in samenwerking met verloskundigen, huisartsen en onderwijs.

• Afspraken die we maken en regels die gelden worden nageleefd. Zo zorgen we ervoor dat we op een prettige manier kunnen samenleven. Degene die zich hier niet aan houden, spreken we stevig aan op hun verantwoordelijkheid.

Voor iedereen een woning 

Woningbouw is een heet hangijzer! 

Iedereen wil prettig wonen en als het even kan in het dorp naar wens. De afgelopen jaren is er op sommige plaatsen zeker vooruitgang geboekt. Kijk bijvoorbeeld naar het plan Akkerstraat in Hoogeloon en de Horst in Netersel. 

De vraag naar woningen is nog steeds heel groot en met een overspannen woningmarkt lukt het starters, singles, ouderen en mensen met een laag of gemiddeld inkomen niet om een woning te krijgen. Dat is voor PRO5 onacceptabel en de gemeente moet alles eraan doen om regie te nemen voor deze doelgroep. Daarbij moeten de traditionele manier van bouwen en kijk op wonen veranderen. We omarmen daarom inwoners die zelf meedenken en met interessante woonvormen en -concepten komen. 

Niet alleen bouwen voor één generatie starters of senioren is belangrijk maar ook het betaalbaar houden van dezelfde woning, op langere termijn is cruciaal om de grillen van de woningmarkt de baas te blijven. De gemeente Bladel liep begin deze eeuw landelijk voorop met goedkoper bouwen voor starters door de toekomstige bewoners de leiding te geven over hun eigen woonwijk of woonblok. Je betaalt voor je wat je krijgt zonder winstmarge van een projectontwikkelaar, zelfs met wat financiële steun van de gemeente in ruil voor een verkoopverplichting aan een nieuwe starter die dan dus ook weer onder de marktprijs een woning kan kopen (CPO met KoopGarant). Zo blijf je starters bedienen en bindt je blijvend jeugd aan je dorp. Het gemeentebestuur heeft dit de afgelopen raadsperiode veel te veel op haar beloop gelaten. Wij kiezen ervoor om dit succesverhaal weer nieuw leven in te blazen en als gemeente Bladel hierin weer voorop te gaan lopen. 

Samen betaalbaar bouwen

Een wethouder ‘Wonen’ met lef:

Zoals eerder gezegd is de slagvaardigheid van het huidige gemeentebestuur vooral gericht op het verwerven van bouwgronden. Een belangrijke eerste stap, maar als je daarna jongeren die hun voorstellen voor kansen op de woningmarkt (zoals Tiny Houses) zowat letterlijk de raadszaal in droegen, in de kou laat staan en onvrede creëert bij deze groepen zoals Jongeren In Nood en CPO vereniging Bladel, dan sta je niet open voor gedurfde burgerparticipatie. 

PRO5 zet hier wel op in en heeft de mogelijkheid voor Tiny Houses op de politieke agenda gezet en dankzij onze inzet kunnen er op de Lange Trekken CPO woningen worden gebouwd. Met een wethouder Wonen willen we het doel van betaalbare woningen voorop stellen en alle middelen die de gemeente heeft om hier een rol in te vervullen maximaal benutten. Bij voorkeur met woningzoekenden zelf die samen de uitdaging durven aan te gaan. Dat betekent geen vrijbrief om alles maar toe te staan, maar wel de verplichting voor een wethouder om dit proces met overtuiging aan te gaan. Daarom willen wij een wethouder de taak ‘Wonen’ meegeven diegene wordt verantwoordelijk voor het nastreven van ieders recht op een woning. 

Samen bouwen door starters weer bovenaan de woningbouwagenda

De woningen die volgens het principe van Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) in 2005 gebouwd zijn staan in Casteren, Hoogeloon en Netersel. Als voorbeeld nemen we het plan in Casteren aan de Durkijk dat ontwikkeld is door de ‘Kopersvereniging Zandstraat’. Een groep jongeren werd door een actieve dorpsraad en een gedreven PvdA wethouder doordrongen van de kansen op een braakliggend terrein midden in het dorp. De jongeren kregen de kans om zelf een woonwijk voor starters te ontwikkelen onder begeleiding van een adviesbureau dat gespecialiseerd is in deze aanpak. 

De jongeren verenigden zich en maakten als collectief onder leiding van een zelfgekozen bestuur stap voor stap hun droom waar, met een zelf gekozen architect en aannemer lieten ze hun eigen huizen op maat maken. Zij kregen inspraak op het stratenverloop en de posities van de huizen en zorgden er zo voor dat er verschillende stijlen huizen gebouwd konden worden. PRO5 vindt dit een uitstekende voorbeeld met de juiste betrokkenheid van inwoners dat nog meer opvolging verdiend. 

De gemeente zorgt voor de randvoorwaarden 

De gemeente zorgt ervoor dat het zowel ambtelijk als bestuurlijk klaar staat voor deze kopers- of locatieverenigingen en begeleidt en toetst op de voorwaarden die gelden voor verantwoorde woningbouw in de omgeving. De locatieverenigingen kunnen een beroep doen op de gemeente voor een renteloze lening om de grootste projectkosten voor te financieren. Op het moment dat de kopers een hypotheek hebben (dat is later in het proces pas het geval), wordt dit bedrag aan de gemeente terugbetaald. De gemeente stelt met KoopGarant de voorwaarde dat de woning beschikbaar moet blijven voor opvolgende generaties starters. In ruil hiervoor stelt zij eenmalig een subsidie beschikbaar in de vorm van bijvoorbeeld een gereduceerde grondprijs. In eerdere projecten loopt de financiering van KoopGarant via de woningstichting. PRO5 kiest er nu voor om deze financiering als gemeente zelf te doen, zo houden we regie, zijn de afspraken openbaar en kan de gemeenteraad hierop controleren. De gegeven korting (/subsidie) blijft hiermee als kapitaal bij de gemeente zelf. Hierna wordt de werking van de KoopGarant-regeling toegelicht. 

Toelichting op KoopGarant-regeling 

Om de woning blijvend beschikbaar te houden voor toekomstige starters wordt het middel ‘KoopGarant’ ingezet. De woning wordt bij oplevering getaxeerd op marktwaarde. Het verschil tussen de marktwaarde en de werkelijke prijs voor de eerste koper kwam in het geval van de Durkijk gemiddeld uit op 38%! Dit is de directe winst om zelf als ontwikkelaar op te treden. 

Vervolgens kan de starter het huis betrekken met veel lagere woonlasten. Door KoopGarant blijft dit voordeel niet alleen aan de eer ste bewoner kleven maar profiteren de daaropvolgende kopers hier ook van. Via een formule komt het er in de praktijk op neer dat de waardestijging ( of -daling) van een woning op het moment van doorverkoop aan een volgende starter een op een verdeeld wordt tussen koper en verkoper. Hieronder volgt een voorbeeld om het te verduidelijken. 

Eerste starter in nieuwbouwwoning: 

Bouwprijs: €150.000,– 

Marktwaarde door Taxatie: €250.000,– 

Op het moment van eerste verkoop: 

Taxatie: €270.000,- 

Markstijging: € 20.000,- 

KoopGarant verkoopprijs aan eerste koper: Bouwprijs + helft marktstijging 

€150.000 + (€20.000/2) = € 160.000,–

Eventuele woningverbeteringen zoals bijvoorbeeld een extra garage of zonnepanelen worden apart getaxeerd en die taxatiewaarden worden volledig bij de KoopGarant verkoopprijs opgeteld. 

Zo kan een woning die op de vrije markt op dat moment voor misschien wel € 285.000 te koop kan worden aangeboden voor ongeveer € 170.000 aan een starter worden gekoppeld. Bij een tweede en latere doorverkoop wordt steeds hetzelfde principe toegepast. 

Wat heeft dit alleen in Casteren in 15 jaar al opgeleverd? 

Bij de 34 starterswoningen die gebouwd zijn, hebben er in totaal al 50 verkooptransacties plaatsgevonden waardoor er nieuwe starters gehuisvest zijn. 

Dat getal loopt nog steeds op en er staan nog steeds zo’n 35 woningzoekenden op de wachtlijst van de vereniging. Kortom, een succesverhaal waar we zonder meer opnieuw mee aan de slag moeten! 

PRO5 heeft de ervaring in huis!

Chris Swaanen (raadslid voor PRO5) was en is nog steeds voorzitter van de kopersvereniging in Casteren die de Durkijk ontwikkeld heeft. Hij heeft het intensieve CPO traject in Casteren in al zijn facetten meegemaakt en laat nog steeds geen mogelijkheid onbenut om in de gemeenteraad op te roepen tot CPO met KoopGarant. 

Onze fractievoorzitter Hugo Maas woont zelf in een CPO woning in Netersel en heeft dus ook ervaren wat het oplevert om op deze manier je woning te bouwen. Neem gerust contact met hen op als u meer informatie wenst over deze effectieve manier van bouwen: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken., Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.. 

Nu ook in de grote dorpen Hapert en Bladel 

Het systeem werkt dus al goed in de kleine kernen en we zien ook een grote wil bij jongeren in Hapert en Bladel ontstaan om dit ook voor elkaar te krijgen. Daarom willen wij in Bladel en Hapert in ieder geval een CPO appartementencomplex met KoopGarant voor starters op de vrijkomende plek van de gemeenschapshuizen van Den Herd en Den Tref waar gaan maken. 

Buiten het specifieke plan voor deze twee locaties zullen we CPO/KoopGarant bij elke ‘kanslocatie’ bovenaan de lijst zetten. We denken hierbij aan kanslocaties in Dalem beschreven in gebiedsvisie Hapert 2040 en in Casteren op de oude locatie van de school en op langere termijn achter de kerk door het vervallen van de bescherming op de bolle akkers. 

Ook in de grote dorpen zullen we met actief grondbeleid deze kansen moeten blijven creëren. We kopen potentiële bouwgronden om te voorkomen dat de grond in handen valt van speculerende beleggers en projectontwikkelaars. 

Onze focus op CPO en KoopGarant betekent niet dat we geen oog hebben voor andere vormen voor het bouwen van woningen. Het bouwen met een CPO kost energie en tijd van de toekomstige bewoners, daar krijg je als deelnemer uiteindelijk veel lagere maandelijkse woonlasten voor terug en je stapt in een leefomgeving die je samen gecreëerd hebt: Hoe mooi is dat! 

Bestaande woningen 

Buiten nieuwbouw vinden wij het belangrijk dat er creatief omgegaan wordt met de al bestaande woningvoorraad. Dat betekent voor ons dat ook elke particulier, die met een idee kan bijdragen aan het oplossen van de woningnood een luisterend oor moet krijgen bij de gemeente. 

Als het bijvoorbeeld gaat om een goed plan voor woningsplitsing of een vraag op het gebied van mantelzorg (Generatiewoningen en Kangoeroe woningen) dan willen wij dit stimuleren en ondersteunen. We willen dat alle generaties zich thuis voelen in een passende en kwalitatieve woning. 

Bij bouwplannen op voormalige agrarische locaties willen wij dat de gemeente ook daar oog heeft voor betaalbare woningen. 

Kwaliteit en zorg 

Een andere voorwaarde voor goede woningbouw is dat er een kwaliteitsimpuls gegeven wordt aan de leefomgeving. De wijk van de toekomst moet klimaat-bestendig, groen en voor de bewoners uiteraard prettig om te vertoeven zijn. 

Woningcorporatie 

PRO5 zal er op toe blijven zien dat de woningbouwcorporatie hun opdracht voor het zorgen voor voldoende betaalbare huur- en koopwoningen waar blijft maken. Daarnaast spreken we met hen af dat we meer sociale huurwoningen bouwen dan afbreken en dat bij (sociale) huurwoningen de tuinen en hun omgeving waar mogelijk worden vergroend. 

Arbeidsmigranten 

De werkgever die arbeidsmigranten aanneemt krijgt ook de opdracht mee zorg te dragen voor veilige en passende huisvesting voor deze mensen die vaak tijdelijk alleen voor werk in onze gemeente verblijven. Een positief voorbeeld is de FlexCampus in Hapert waar een goed onderkomen wordt geboden dat precies past bij de gewenste huisvesting van de arbeidsmigrant. 

Mantelzorg 

Mantelzorginitiatieven moeten omarmd worden. Mensen die bereid zijn hun oudere familieleden dicht bij huis te willen helpen, moeten we als gemeente meer ondersteunen. 

Woningsplitsing of passende aanleunbebouwing geschikt maken voor de mantelzorgtaak mogen niet gefrustreerd worden. Hierbij kan ook gedacht worden aan bijvoorbeeld een passende chaletbouw die naast bestaande bouw al dan niet tijdelijk de mantelzorgvraag kan oplossen. 

Passende plannen voor onze dorpen 

We behouden het dorpse karakter van onze kernen en zorgen dat bouwprojecten qua bebouwing, dichtheid en bouwstijl altijd passen bij de omgeving. Bij bouwprojecten van meer dan 3 woningen is er altijd een plan voor meer groen met bomen en een klimaatbestendige leefomgeving.

Onze keuzes: 

• Geef vernieuwende woonvormen, zoals Tiny Houses of ecowijken een kans. 
• CPO Appartementencomplex voor starters in Hapert en Bladel op de vrijkomende locaties van den Herd en den Tref. 
• Met actief grondbeleid stimuleren we de bouw van betaalbare huur- en koopwoningen en voorkomen we dat grond in handen valt van speculerende beleggers en projectontwikkelaars. 
• Groene leefomgeving en een klimaatbestendige huis en haard. 
• Wethouder wordt verantwoordelijk voor ‘Wonen’ in plaats van enkel Ruimtelijke Ordening. 
• We leggen in de prestatieafspraken met woningcorporaties vast: 
  • Meer sociale huurwoningen bouwen dan afbreken. 
  • Vergroening van de tuinen en omgeving van (sociale) huurwoningen. 
• Met de KoopGarant regeling zorgen we ervoor dat nieuw gebouwde koopwoningen niet na een korte periode tegen de hoofdprijs verkocht kunnen worden. 
• Bij bouwprojecten van meer dan 3 woningen is er altijd een plan voor groen en bomen. 
• Gemeente staat echt open voor ‘out-of-the-box’ ideeën om de woningnood vlot te trekken. 

Energie voor een schone toekomst 

De energietransitie komt alleen als we het politiek afdwingen 

De woorden energie en transitie worden terecht aan elkaar gekoppeld. Eén ding is nu wel duidelijk: we moeten het vervuilende energieverbruik dat hoort bij onze welvaart drastisch gaan aanpassen. Deze bal ligt bij de hele mensheid maar vooral ook bij het orgaan dat hen vertegenwoordigt, de politiek. 

De combinatie van een goed functionerende democratie en de zorgplicht van een overheid maakt de politiek de plek om noodzakelijke veranderingen in gang te zetten en, wanneer nodig, af te dwingen. Ze moeten zorgen dat het economische belang in dienst komt te staan voor het groter doel: in dit geval het behouden van een leefbare aarde in balans met alle menselijke activiteiten. 

Krijg energie van besparen en schoon opwekken 

PRO5 wil de energietransitie zo helder en behapbaar mogelijk maken voor de inwoners van de gemeente Bladel. Dit begint bij zoveel mogelijk besparen, het individueel of gezamenlijk opwekken van schone energie en een slimme waterhuishouding. Wij willen iedereen met een goede intentie ondersteunen en onverschilligheid op dit gebied aanpakken. 

Gratis energiescan voor iedere woning 

Net zoals in de Gemeente Eersel willen wij voor Bladel elke woning een gratis energiescan/-advies aanbieden via een professionele partij. Op deze manier krijg je een advies op maat en wordt het steeds beter inzichtelijk wat je thuis allemaal kunt veranderen. 

Houd onze eigen leefomgeving schoon 

Iedereen die met crossmotoren door onze spaarzame natuurgebieden rijdt of zomaar schadelijk restafval verbrandt kan wat ons betreft niet effectief genoeg aangepakt worden. We moeten elkaar hierop ook gewoon aan durven spreken. Sollen met natuurwaarden en gezondheid is niet stoer of vrijgevochten maar gewoon ongewenst gedrag. We zien natuurlijk ook de goede dingen en willen die graag stimuleren! Bijvoorbeeld de ontwikkeling naar het recreëren op E-Choppers als eigentijdse snorfietsen. 

Deelinitiatieven belonen 

Wij zijn fan van de buurt of dorps apps waarin bewoners spullen een tweede kans geven. ‘Circulairder’ kan het bijna niet want de spullen worden minder snel weggegooid omdat wat voor de één in de weg staat, voor de ander weer een uitkomst is. We willen daarom aandacht vanuit de gemeente voor het belonen van deelinitiatieven. Een wijk of een straat die goederen aanschaft voor gezamenlijk gebruik en aan kan tonen dat het gezamenlijk gebruik functioneert, mag door de gemeente beloond worden. 

Inpassen van energie-opwekking door zon en wind 

Wij kiezen ervoor om alle daken van industriële gebouwen vol te plaatsen met zonnepanelen. Alle bouwaanvragen moeten hierop worden getoetst. Mocht het onverhoopt toch niet kunnen dan willen we voor elkaar krijgen dat de energieopwekking ergens anders wordt gedaan. Subsidie op de aanschaf van zonnepanelen, warmtepompen en andere duurzame maatregelen voor particulieren blijft bestaan. Bij de inzet van windmolens kijken wij echt kritisch naar het behoud van natuurwaarden en de effecten op de leefomgeving. Wij staan zeer terughoudend tegenover grootschalige zonneweides op landbouwgrond. Voor de circulaire landbouw die we nastreven moeten we juist zuinig zijn op alle gronden. 

Door deze gronden op een goede manier te blijven gebruiken voor verantwoorde voedselproductie, kunnen we ook een belangrijke bijdrage leveren aan het verbeteren van de gronden en versterking van de biodiversiteit. We moeten grootschalige zonneweides op agrarische grond dus voorkomen door boeren een toekomst te bieden om op een duurzame manier hun beroep te blijven uitoefenen. Kleinschalige zonneweide-initiatieven waarbij de direct betrokkenen in de omgeving kiezen voor een verstandige en gedragen plek, is voor ons de manier op dit moment. De opwekking van zonne-energie bij infrastructurele projecten die er toch al liggen (denk aan geluidswal, bermen) moeten eerst benut worden.

Drinkwater besparen 

Particulieren krijgen al veel tips over het verantwoord omgaan met water of kunnen door middel van de energiescan in de woning hier nog dieper op ingaan. PRO5 richt zich daarom op het watergebruik van de gemeente zelf en van andere grootverbruikers binnen de gemeente. We sturen aan op het besparen van drinkwater door het gebruik van (rest)stroom, zoals regenwater, waar mogelijk. 

We introduceren daarom het initiatief ‘de Waterbank’ waarbij partijen elkaar hierin vooruit kunnen helpen. Wat is de Waterbank? Partij A doneert zijn wateroverschot aan partij B, die het water ontvangt en gebruikt als alternatief voor grondwater, bijvoorbeeld als spoelwater. Zo geeft de donateur zijn restwater een tweede leven en gaan beide partijen waterverspilling tegen. 

Afval scheiden door iedereen 

Afval scheiden moet voor iedereen gaan gelden. Voor particulieren is dit goed geregeld maar bij scholen of bedrijven is dit nog lang niet vanzelfsprekend. Dit komt vaak niet door slechte intenties van deze instellingen maar het systeem maakt het nog te moeilijk om dit goed te doen. Wij willen bereiken dat scholen en bedrijven ook maximaal afval gaan scheiden, ook daar komt dus geen recyclebaar materiaal meer in de grijze container. Daarom zeggen we: afval scheiden door iedereen! 

De Kempengemeenten zetten in op een gezamenlijk recyclepunt in Hapert. Wij vinden dat een goede zaak en willen ons daarnaast ook inzetten voor het behouden van het mobiel scheidingsstation (MSS) voor particulieren dat maandelijks in alle dorpen van de gemeente geplaatst wordt. 

Boeren voorop zetten - Kraak het systeem, niet de boer! 

De agrarische sector staat voor een grote opgave. Het is een taak van de politiek om deze grote veranderingen eindelijk in goede banen te leiden. Het blijven hangen in een oneindige discussie over grenswaarden van uitstoot, technische oplossingen voor het te veel hebben van mest of het verminderen van de uitstoot van fijnstof of stikstof heeft geen zin. Daar zijn we al tientallen jaren mee bezig zonder het probleem echt op te lossen. 

Sterker nog, de agrariër weet niet meer waar hij of zij van op aan kan omdat de politiek oneindig blijft steggelen tussen twee soorten partijen. Partijen die het historisch gevormde investeringsklimaat van schaalvergroting beschermen en anderzijds de partijen die onze leefomgeving willen beschermen tegen achteruitgang van waterkwaliteit, bodemkwaliteit en de variatie aan planten en dieren (biodiversiteit). 

Waar deze partijen elkaar absoluut wel kunnen vinden is in het standpunt dat een boer toekomst moet kunnen hebben in de gemeente Bladel. PRO5 heeft er daarom voor gezorgd dat er onder begeleiding van een deskundige voorzitter een dialoog over de veehouderij onder de titel; ‘Veehouderij in Bladel, het houdt ons bezig!’ heeft plaatsgevonden. Wij zetten dit graag voort in vervolgsessies om te waken dat eventuele meningsverschillen op dit belangrijke thema weer gaan leiden tot ‘hakken-in-het zand’ politiek. PRO5 maakt de keuze om in ieder geval niet door te gaan met het vergroten van individuele bedrijven door het blijven toestaan van extra kostbare potdichte stallen in ruil voor het kunnen houden van meer dieren. Daarmee wordt een boerenbedrijf een voorrecht voor alleen de allergrootsten. Wij blijven het systeem van intensieve veehouderij afwijzen. 

Het omzetten van intensieve veehouderijen naar extensieve veehouderij komt ook meer en meer vanuit de agrarische ondernemers zelf: “Help ons op weg naar een landbouw waarbij we dieren waardig kunnen huisvesten en waarbij er ook een kringloop ontstaat met de lucht, de gronden en het water om ons heen”. Bij deze overgang horen ook financiële middelen om de boeren te helpen de ommekeer te kunnen maken. PRO5 beseft dat het beleid voor een groot deel provinciaal of landelijk beleid is. Dat is voor ons geen reden om ons hierbij neer te leggen! De gemeente heeft wel degelijk invloed op de keuzes die boeren toekomstgericht kunnen maken. 

Geef dieren de ruimte en de agrariërs lucht 

Er is een groeiende behoefte bij consumenten om te weten waar hun eten vandaan komt. De agrarische sector zelf, toeleveranciers en supermarkten zetten tegenwoordig volop in op een verantwoord stukje vlees waar boer en dier beter van kunnen leven. Voor deze overgang, samen met het meer waarderen en toepassen van vegetarisch en veganistisch eten zijn we als consument allang klaar. 

Een veehouderij van de toekomst moet veel dichter bij de natuur en de biologie van het leven komen te staan. Door dieren meer ruimte te geven om hun natuurlijke gedrag te vertonen komen er minder dieren per stal waardoor het leefmilieu in de stallen draaglijker wordt voor deze dieren. De hoge uitstoot en het mestoverschot wordt door deze ontwikkeling ook teruggedrongen. Als we eerst de juiste voorwaarden aan dierenwelzijn stellen en daarna bij knelpunten ons gaan richten op innovatie en techniek dan doen we zaken in de juiste volgorde. Daarbij staat gezondheid voorop. 

Keurmerken 

Als je je ogen de kost geeft in de supermarkt dan zie je al heel veel producten die hoopvolle keurmerken dragen. Neem het biologische keurmerk maar ook het ‘Beter Leven keurmerk’ voor vlees en ‘on the way to planet proof’ voor groenten en vleesproducten. Boeren die duurzaam investeren worden in een aantal gevallen extra beloond door bekende voedselproducenten. 

Volgens ons is de consument echt niet blind voor deze noodzakelijke veranderingen. De consument de schuld geven dat er nog goedkoop vlees in de supermarkt moet liggen is wat PRO5 betreft echt een argument dat alleen leidt tot stilstand. Neem de consument bij de hand en geef een krachtige impuls aan het alternatief dat volop in ontwikkeling is. De boeren verdienen een toekomst en de consument gaat daar vanzelf in mee. PRO5 wil daarom veehouders in de gemeente Bladel belonen die de stap naar biologisch, beter leven vlees of bijvoorbeeld het keurmerk ‘On our way to planet proof’ maken. De gemeente kan subsidies verstrekken, procesbegeleiding aanbieden en Provinciale regelingen inzetten. 

De politiek moet de regie nemen en dat moet aan de voorkant gebeuren, op het moment dat boerenbedrijven zich willen ontwikkelen. PRO5 wil dat we hiervoor een Agrocoach aanstellen die bedrijven kan begeleiden naar kringlooplandbouw, bijvoorbeeld in relatie tot bestemmingsplannen en financiering. Hiermee helpen we de boer in deze transitie, in plaats van ze maar te blijven drukken in een model van potdichte stallen met meer dieren onder een geavanceerde afzuigkap. 

Kringlooplandbouw 

In de Europese ‘Green Deal’ staat als streven voor 2030 om 25% aan biologische landbouw te realiseren. PRO5 wil dat we hierin als Bladel voorop gaan lopen! Wat zou het mooi zijn als we bijvoorbeeld in plaats van het uitkopen van veehouderijen met overheidsgeld, dit geld besteden aan het toekomstbestendig maken van bedrijven die hun nek uitsteken voor de kringlooplandbouw. Wij willen dat deze boeren bovenaan de investeringsagenda komen te staan en dat de advisering en besluitvorming vanuit de gemeente hierop gericht is. We willen niet alleen dat de boeren een draai maken maar ook dat de voedselvoorziening deze draai maakt. 

Kringlooplandbouw is bijvoorbeeld niet gebaat bij het vergroten van een bedrijf van 2000 naar 7500 varkens. Helaas worden deze aanvragen door het college van B&W van de gemeente Bladel nu gewoon goedgekeurd omdat het voldoet aan de huidige regels die door de gemeenteraad zijn vastgesteld. PRO5 heeft daar afwijzend en onder protest op gereageerd. Deze bevoegdheid moet terug naar de raad. Wij vinden dat de gemeenteraad zich moet kunnen uitspreken en beslissen over uitbreiding van intensieve veehouderij. 

Bomen over klimaat 

PRO5 vindt dat de gemeente veel meer bomen moet gaan planten en dat bij gedwongen kap de compensatie minimaal verdubbeld wordt. Binnen de bebouwde kom bomen kappen betekent ook bomen planten binnen dezelfde bebouwde kom. Voldoende groen en gezonde grond wordt bij elk plan vanuit de gemeente als prioriteit gesteld. 

Het uitgangspunt moet zijn dat elke verandering, zoals ontwikkelingen van de openbare ruimte en bij nieuwbouwplannen een winst oplevert voor de energiehuishouding, het klimaat en de biodiversiteit. Als we dit consequent invoeren dan wordt het een positief automatisme dat niet meer ter discussie staat. Voor ons bestaat er geen twijfel over het belang van schone lucht, meer bodemrijkdom en het herstellen van de natuur en biodiversiteit. 

Onze keuzes: 

• Afval scheiden geldt voor iedereen! We maken hierover afspraken met ondernemersverenigingen en scholen. 
• Energiescan voor iedere woning gratis mogelijk maken. 
• Elk plan in de openbare ruimte, wat via de gemeente gerealiseerd wordt krijgt een energie-, klimaat- en biodiversiteit toets. 
• We belonen deelinitiatieven (gemeenschappelijk gebruik van goederen of diensten) van inwoners. 
• We bieden met de Waterbank grootverbruikers van water de kans om drinkwater te besparen. 
• Behouden van reguliere aanwezigheid mobiel scheidingsstation (MSS) voor particulieren per dorp. 
• Binnen de bebouwde kom bomen kappen betekent ook evenveel bomen planten binnen dezelfde bebouwde kom. 
• Aanstellen van een agrocoach die bedrijven begeleid naar kringlooplandbouw want minder uitstoot per bedrijf is niet alleen haalbaar door schaalvergroting. 
• Ontwikkeling van agrarische bedrijven naar cyclische landbouw wordt gestimuleerd onder de voorwaarden van een aangetoond goed keurmerk (zoals ‘Beter Leven’ of ‘On the way to planet proof’).  

Ontmoeting brengt verbinding 

Ontmoetingen faciliteren 

Als sociale partij hebben we ontmoetingen tussen mensen uiteraard hoog in het vaandel staan. Waar men samenwerkt, in gesprek gaat, of juist ontspant ontstaan de mooiste verbindingen tussen mensen en ideeën. 

Als lokale politiek moeten we daarom gebruik maken van de waardevolle ontmoetingen die worden georganiseerd, waarbij actief wordt meegedacht over onze gemeente. We denken hierbij aan dorpsraden, belangenverenigingen, inwoner-initiatieven en verenigingen. Zelfs als we van mening verschillen of een andere overtuiging hebben is het zinvol om goed naar anderen te luisteren en onze eigen opvatting hieraan te toetsen. 

Door de gemeente wordt goed voorzien in ontmoetingsplekken. Denk hierbij aan de verschillende gemeenschapshuizen, Multi Functionele Accomodaties (MFA’s) en sportparken. Toch constateren we dat deze plekken voornamelijk zijn ingericht op mensen die al een netwerk om zich heen hebben opgebouwd. 

Ontmoetings-drempel verlagen

Degene die lid zijn van een club of vereniging weten de weg goed te vinden. Daarom is het onze taak om voorzieningen zo in te richten dat iedereen zich uitgenodigd én welkom voelt. Een vrije inloopfunctie voor mensen die sporadisch zin hebben in een praatje, of die met een vraag zitten. Onafhankelijk van lidmaatschap of wekelijkse verplichtingen. Onze plannen hiervoor lees je bij ‘ Sociaal Station Bladel’ in het hoofdstuk: Omkijken naar elkaar. 

Verenigingsleven moet met de tijd mee 

Het verenigingsleven staat in algemene zin voor een grote uitdaging. Bestuurs- en organisatorische functies zijn vaak moeilijk in te vullen en veel werk komt steeds bij dezelfde mensen terecht. Om ervoor te zorgen dat verenigingen en hun belangrijke ontmoetingsfunctie blijven bestaan, is een nieuwe gemeentelijke aanpak nodig. 

Niet langer moeten we alleen subsidiëren om voor continuïteit te zorgen, maar als gemeente gaan we verenigingen bij elkaar brengen en inspireren om vernieuwende keuzes te maken. Zodat de uitdaging niet is om - met minder mensen - in stand te houden wat er altijd was, maar juist te ontdekken welke activiteiten ervoor kunnen zorgen dat mensen en passies weer opnieuw bij elkaar komen. 

Als vanzelf zullen de positieve effecten van de hernieuwde aanpak haar vruchten afwerpen. Want als het (nieuwe) mensen enthousiasmeert om bijvoorbeeld weer in beweging te komen op het sportpark, of zichzelf artistiek te uiten op wat voor manier dan ook is het effect direct zichtbaar. Er zijn van zulke vernieuwende verenigingen, ook in onze gemeente, al tal van goede voorbeelden zoals bijvoorbeeld de (beach)volleyballers op het parkeerterrein van V.V. Bladella. 

Sportieve ontmoetingen 

Samen bewegen geeft een extra dimensie aan ontmoeten en geeft naast plezier ook nog fysieke voordelen. We moeten ervoor zorgen dat iedereen die mogelijkheden zoekt om te bewegen, hiervoor de ruimte wordt geboden. 

Multifunctioneel gebruik

We zien een ontwikkeling van initiatief nemers die van gemeentelijke sportparken een ‘Activiteitenpark’ willen maken. In Netersel en Casteren neemt dit al concrete en uitvoerbare vormen aan. In Netersel is de omvorming van het sportpark naar activiteitenpark al begonnen met de komst van ‘Activiteitenschuur de Muilerij’. We vinden het heel goed dat met het plaatsen van een nishut deze ontwikkeling verder wordt uitgebouwd. 

In Casteren zien we het initiatief om een bouwschuur te plaatsen ook steeds meer vorm en inhoud krijgen. Wij juichen dit soort ontwikkelingen ontzettend toe en vinden dat de gemeente daarin een versnellende en ondersteunende rol moet vervullen. Het multifunctionele gebruik van gemeentelijke voorzieningen is een waardevolle stap zodat uiteenlopende verenigingen, kindervakantieweken, evenementen, en activiteiten een plaats kan worden geboden. Als we hier in alle dorpen invulling aan geven dan vormt zich per dorp een divers aanbod aan accommodaties. Dit komt de leefbaarheid ten goede! 

Toekomstplan sport-/activiteitenpark per dorp 

PRO5 wil daarom dat er per dorp, samen met de huidige en beoogde gebruikers, 

een toekomstplan wordt opgesteld waarin de gewenste ontwikkeling van het sportpark wordt verwoord en de aanpak hiervan wordt gepland. 

Op die manier kan de gemeente, in afstemming met de gebruikers, zorgen voor sportparken die aan de wensen van inwoners voldoen. In het toekomstplan van De Lemelvelden in Hapert moet bijvoorbeeld de wens van VV Hapert om een kunstgrasveld aan te leggen uiteraard onderdeel zijn van dit toekomstplan. 

Culturele ontmoetingen 

Kunst, cultuur en muziek maken het leven mooi. Ze vergroten de waarde van het leven en geven ontmoetingen een extra betekenis. Een creatieve of artistieke uiting kan worden ervaren als een positieve beleving om te delen met familie of vrienden. Met kunst, cultuur en muziek kunnen mooie herinneringen worden opgehaald of de toekomst worden besproken. Op een aantal fronten kan de cultuurbeleving in onze gemeente nog verbeteren. 

Subsidie muzikale en culturele vorming hervormen 

Om muzikale en culturele vorming voor alle jongeren beschikbaar te maken, moet de subsidieregeling worden aangepast. Wij willen dat ouders niet eerst het volledige opleidingsbedrag hoeven voor te schieten. 

Het voorschieten van een bedrag tot enkele honderden euro’s is niet voor iedereen haalbaar. Het voorstel van de gemeentelijke muziekverenigingen om de betalingssystematiek te veranderen juichen we enorm toe, omdat op die manier ook degene met een kleine beurs er gebruik van kunnen maken. 

Kunst- en cultuurcoach aanstellen 

Cultuurbeleving is wat ons betreft breder dan de toneel- en muziekgezelschappen die onze gemeente al rijk is. De vele kunstenaars die onze gemeente rijk is zouden veel meer op de voorgrond mogen treden. Daarom zet PRO5 in op een ‘Kunst- en Cultuurcoach’, die zich niet enkel richt op jongeren maar juist ook de verbinding stimuleert tussen zorg en welzijn enerzijds en kunst en cultuur anderzijds. 

We denken bijvoorbeeld aan projecten zoals dansen met Parkinsonpatiënten, muziek maken met dementerenden, kunstprojecten met GGZ-cliënten of de organisatie van muziek- en theateroptredens in instellingen en tehuizen voor ouderen. We zien hierbij ook een samenwerking met bibliotheek de Kempen. De huidige vorm van cultuurcoaching, die veel samenwerkt met scholen blijft bestaan. 

Hapertse Molen 

Als PRO5 zien we de cultuurhistorische waarde van de Graanmolen in Hapert en hechten groot belang aan dit gemeentelijke erfgoed. De inzet en leerzame activiteiten die door de molenaars geboden worden zorgen ervoor dat de molen tot leven komt en zijn een absolute meerwaarde op het belangrijke behoud van de molen. 

Het verzoek dat zij doen voor een fatsoenlijke overdekte ontvangstruimte met sanitaire voorziening vinden wij geheel passend. De gemeente zou de bouw hiervan voor haar rekening moeten nemen.

Onze keuzes: 

• We breiden verenigingsondersteuning uit: ‘out-of-the-box’ oplossingen en verbindingen. 
• We stellen per dorp een integraal plan op voor de toekomstbestendige ontwikkeling van het sportpark. 
• Subsidie op muzikale en culturele vorming wordt anders uitbetaald zodat voorschot van ouders niet meer nodig is. 
• We stellen een ‘Kunst-en Cultuurcoach’ aan die zich richt op wisselwerking van kunst en cultuur met zorg en welzijn. 
• We stimuleren projecten waarbij kwetsbare mensen of mensen met een beperking of chronische ziekte in contact worden gebracht met kunst en cultuur. 
• We bouwen een overdekte ontvangstruimte met sanitaire voorziening bij de Hapertse molen. 

Een veilige en groene leefomgeving 

Biodiversiteit in balans 

Onze ruimte is beperkt. We zetten ons in om onze leefomgeving in balans te krijgen en te houden. Bij het zoeken van die balans vinden we de groene kwaliteit van onze dorpen, de biodiversiteit en de toekomst van onze aarde veel belangrijker dan zoveel mogelijk verdienen. 

Maatschappelijke waarden, zoals het belang van landschap en groen moeten daarom als een rode draad door onze lokale Omgevingsvisie gaan lopen. Denk aan het herstellen van de ecologische waarde van onze landschappen en natuur door landschapsreconstructies, het vergroten van de biodiversiteit, het beschermen van dierenwelzijn en tegengaan van verdroging. 

Zo bieden we bijvoorbeeld vogels, vlinders, bijen en andere insecten blijvend een vruchtbare omgeving, maar ook voor alle menselijke en bedrijfsmatige activiteiten moet ruimte zijn om in Bladel te genieten, te ontwikkelen, te innoveren en te ondernemen. De groene uitstraling van het dorp Bladel wordt door de initiatieven zoals bij de Groene Long sterk verbeterd. Voor andere dorpen geldt ook dat groen zoveel als mogelijk behouden moet blijven om de dorpse uitstraling te behouden. 

Ontwikkeling Egyptische Poort 

Bij de langverwachte invulling van de Egyptische Poort zullen we als PRO5 ook blijven aansturen op een mooie plaats om te kunnen recreëren en te verblijven in een groene omgeving. Een zwemvijver en (binnen)zwembad horen daar wat ons betreft echt bij. 

PRO5 is voorstander om van het zwemwater een gemeentelijke voorziening te maken en de financiële organisatie hiervan in eigen beheer te houden. Zo voorkomen we dat een ondernemer met de winst gaat lopen, terwijl de gemeente achteraf de risico’s draagt. 

Op die manier kunnen we ook heel eenvoudig subsidie voor zwemlessen aanbieden als onderdeel van de minimaregelingen. 

Verkeersveiligheid op orde 

In de inrichting van onze leefomgeving kijken we ook kritisch naar de plaats en rol van verkeer. We sturen erop aan dat wegen, voet- en fietspaden zo worden ingericht dat veiligheid voorop staat en iedereen wordt uitgenodigd om wat vaker de fiets te pakken en de auto te laten staan. Daarom wordt van de Sniederslaan in Bladel (van markt tot Blokker) een veilig en autovrij winkelgebied gemaakt. 

Ook bij de verbetering van de N284 zorgen we dat fietsers letterlijk ruim baan krijgen. We kiezen voor een vrijliggend fietspad, naast de provinciale weg aan de kant van het dorp. Gevaarlijke locaties die moeten worden aangepakt krijgen extra aandacht. We denken hierbij uiteraard aan de kruising bij ‘Van Mossel’ in Hapert maar ook aan het kruispunt van de N284 en ‘De Uitgang’. 

Wegen aanpakken 

Om de veiligheid te kunnen waarborgen moet een aantal wegen worden aangepakt zodat de weggebruiker niet langer verleid wordt om te hard te rijden. Dit geldt onder andere voor: 

• Broekenseind en de Heuvel (Hoogeloon) 
• Burgemeester van Woenseldreef (Hapert/ Hoogeloon) 
• De Wagenbroeken, in het bijzonder vanwege de toegang tot het sportpark. (Casteren) 
• Westelbeersedijk (Casteren) 
• Fons van der Heijdenstraat (Netersel) 
• Latestraat (Netersel) 

Als we wegen aanpakken doen we dit met oog voor behoud van eventuele cultuurhistorische waarde. 

Digitale snelheidsmeter 

In ieder dorp stellen we een digitale snelheidsmeter beschikbaar. In de dorpen wordt opgemerkt dat er minder hard wordt gereden als de meter ergens hangt. Dit vergroot de bewustwording van gevaren door snelheid bij automobilisten. 

Dorpsraden kunnen zelf beslissen op welke locaties de meter wordt ingezet. Hen wordt ook gevraagd om verkeersveiligheid te blijven agenderen en met mogelijke oplossingen te komen. 

Nieuwe trends 

Om in de toekomst de mobiliteit van onze inwoners goed te kunnen blijven regelen zetten we in op laadpalen voor elektrische auto’s en voorzieningen voor deelauto’s. 

Deelauto’s krijgen meer draagvlak en maken ook haar intrede in kleiner dorpen. PRO5 wil dat we dit als gemeente stimuleren waar mogelijk. Voorloper van deze nieuwe vorm van gezamenlijk gebruik is het Casters Vervoer, wat we ontzettend blijven toejuichen. 

Industrieterreinen verduurzamen 

Industrieterreinen zoals de Sleutel en het Kempisch Bedrijven Park (KBP) zijn volop in ontwikkeling. Als gemeente moeten we de ondernemers uitdagen en faciliteren om in het komende decennium de meest duurzame keuzes te maken, zowel voor hun huisvesting als in de bedrijfsvoering. Schaalvergroting of uitbreiding zou ondergeschikt moeten worden aan innovatie en doorontwikkeling. Om die reden zien wij op dit moment geen noodzaak voor de komst van een tweede KBP in onze gemeente. Op die manier willen we als gemeente een voorloper worden in duurzaam ondernemen. 

Voorwaarden bij Woningbouwontwikkelingen 

Er is een flink aantal te ontwikkelen locaties zoals: Den Tref, Het Palet, Den Herd, de Posthof en de Lange Trekken. Wij zullen steeds toewerken naar een plan waarbij groen en bebouwing op een passende wijze in balans zijn. We geloven dat we op die manier het beste verblijfsklimaat voor onze (toekomstige) inwoners kunnen realiseren. 

Bij bestaande woningbouw helpt ‘Blauwgroen Bladel’ ons om alle tuinen, daken en balkons in onze gemeente te vergroenen. Zo worden al onze dorpen regen- en hittebestendig. 

Veiligheid 

Het gevoel van veiligheid is belangrijk om een aangename leefomgeving te vormen. Het ontbreken ervan heeft impact op iedereen die er mee te maken heeft. 

Bladel Centrum 

In het najaar van 2021 zagen we een opleving van gevoel van onveiligheid in het centrum van Bladel. Hier is door o.a. de politie adequaat op gereageerd. Wij zijn groot voorstander van consequente handhaving en bijsturing waar mogelijk. Onze inzet in preventieve benadering van jongeren, zoals beschreven in het hoofdstuk ‘Omkijken naar elkaar’ draagt voor de langere termijn bij aan een oplossing en aan preventie. 

Biezengoren 

De Biezengoren in Casteren is op dit moment, naast een mooie wandelstraat in het buitengebied, ook een afgelegen en dus uitnodigende plek voor criminaliteit ( (drugs)afvaldumpingen, drugsgerelateerde handelingen). Ook vindt er illegaal motorcrossen plaats. Op korte termijn willen wij het doorgaand verkeer in de straat blokkeren om zo niet twéé vluchtwegen voor snelverkeer meer te hebben. 

Op de langere termijn willen wij het gebied bij Biezengoren (incl. natuurgebied ‘de Grijze Steen’ en het heringerichte beekdal van de Groote Beerze) upgraden tot Natuurpoort en aan laten sluiten op het wandel- en fietsnetwerk in de omgeving. Hiermee worden inwoners verleid de natuur in te gaan en wordt het gebied ook minder aantrekkelijk voor criminele activiteiten.

Ontwikkelingen leefomgeving Hapert 

Het centrum in Hapert is de komende jaren volop in ontwikkeling. Door de bouw van de MFA, de locaties (Palet en Den Tref) waar ruimte vrijkomt voor woningbouw en het sluiten van een aantal horecazaken, zien we dat er veel gaat gebeuren aan de inrichting van het centrum. 

Verkeerscirculatieplan 

In het centrum van Hapert is het al jaren noodzakelijk dat er een goed ‘ Verkeerscirculatieplan’ wordt opgesteld. Dit plan moet duidelijk maken hoe fietsers, voetgangers en auto’s zich in de toekomst zo veilig en snel mogelijk door het dorp bewegen. Wij willen dat dit plan er zo snel mogelijk komt, met inspraak van de mensen uit Hapert. Op deze wijze kan het worden afgestemd op alle ontwikkelingen. Zo wordt de mobiliteit en veiligheid in en rond het centrum verbeterd. 

Eco-Zone ‘de Groene Ader’ 

We ondersteunen het leefbaarheidsinitiatief van inwoners in Hapert en Dalem voor Eco-zone ‘De Groene Ader’, langs de A67. Er ligt een duidelijk voorstel, een haalbaarheidsstudie en een eerste kostenraming voor dit plan dat op belangrijke punten bijdraagt aan de omgeving: luchtkwaliteit, geluid, flora en fauna, waterhuishouding, natuurrecreatie, beeldkwaliteit en duurzame energie. In goed overleg met de initiatiefnemers en belanghebbenden gaan we de plannen afronden en realiseren.

Onze keuzes:

• Iedere renovatie of aanpassing in de openbare ruimte levert méér groen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid op. 
• Het zwembad en de zwemvijver op de Egyptische Poort worden gemeentelijk eigendom. 
• We voeren een subsidie in voor zwemlessen voor minima. 
• Ieder dorp krijgt een digitale snelheidsmeter die naar behoefte kan worden ingezet. 
• Er komt op korte termijn een verkeerscirculatieplan voor het dorp Hapert. 
• We realiseren de Eco-Zone ‘de Groene Ader’ langs de A67. 
• We maken van de Sniederslaan (van markt tot Blokker) een veilig en autovrij winkelgebied. 
• We blokkeren het doorgaande snelverkeer in de Biezengoren in Casteren en onderzoeken de aansluiting van het gebied op het Natuurpoort netwerk. Een nieuwe permanente, uitgepijlde mountainbikeroute past hier ook bij. 
• We zien op dit moment geen noodzaak voor een tweede Kempisch Bedrijven Park. 
• Gevestigde ondernemers (op industrieterreinen) dagen we uit om te verduurzamen. 

Inwoners aan zet

Deelname aan samenleving door werk 

De coronacrisis heeft voor veel mensen in Bladel duidelijk gemaakt hoe onzeker hun baan en inkomen kunnen zijn. Een goed inkomen en betekenisvol werk zijn belangrijk, maar werk is meer dan alleen een inkomen. Werk is de sleutel tot bestaanszekerheid, waardering, respect en tot deelname aan de samenleving en het inkomen is het eerste wat je nodig hebt om perspectief te hebben. Veel mensen lukt het uitstekend om zelf de weg op de arbeidsmarkt te vinden, maar als het zelf niet lukt, bieden we de helpende hand. 

Als het hebben van een baan even niet lukt, zorgen we dat mensen op een andere manier volwaardig mee kunnen doen. In onze gemeente maken meer dan 300 mensen gebruik van één of meerdere maatregelen aan inkomensondersteuning. Iedereen heeft recht op werk op zijn of haar niveau: dit kan in een leer-werktraject, bij het Praktijkhuis, bij het sociaal ontwikkelbedrijf KempenPlus (bijvoorbeeld met het programma TalentPlus), of een participatiebaan: bijvoorbeeld bij de gemeente. 

Deelname aan samenleving door inspraak 

Hoe kunnen we de inwoners van onze gemeente zo goed mogelijk betrekken bij de keuzes die de gemeenteraad gaat maken? Wanneer worden de omwonenden van een planontwikkeling betrokken en hoe wordt duidelijk en tijdig gecommuniceerd welke richting het opgaat? 

Hoe zorgen we dat een participatietraject altijd transparant ingezet wordt en dat het niet als een selectief inzetbaar instrument door het gemeentebestuur gebruikt en afgevinkt kan worden? PRO5 stelt deze vragen voortdurend in de gemeenteraad aan de orde. 

Meer informeren, minder profileren 

Burgerparticipatie is zeker niet altijd makkelijk. Het is een uitdaging om inwoners te betrekken als de plannen nog abstract zijn. Vaak spreken vergevorderde plannen meer tot de verbeelding en komen betrokkenen dan pas in actie. 

Dat neemt niet weg dat het gemeentebestuur en ook de politieke partijen in de gemeenteraad een taak hebben om zorgvuldig om te gaan met het naar buiten brengen van informatie. Daarbij is het belangrijk om aan te geven welke status informatie heeft die wordt verspreid en op welke manier inwoners daar nog invloed op kunnen hebben. 

Vaak lopen de sociale media voor de meute uit en dat kan makkelijk leiden tot geïrriteerde omwonenden (zoals bij bouwplan Lange Trekken). Politieke partijen moeten zorgvuldig zijn, in plaats van zich te willen profileren naar de achterban. De ‘delen knop’ op Facebook moet niet te snel ingedrukt worden, zeg maar. Wij staan daarvoor en daar mag u ons op aanspreken. 

Van ‘reageren op een voldongen feit’, naar ‘vooraf richting geven’ 

Een goed en vernieuwend idee begint altijd klein. Het kan een toevallige ingeving zijn of een uit ervaring geboren inzicht. Die momenten kennen wij allemaal. Niet elke gedachtenkronkel hoeft het gemeentehuis in te rollen maar als mensen boven het maaiveld uit willen steken en de moeite nemen om dit te komen uitleggen in het gemeentehuis moeten wij de oren wel spitsen. 

We hebben een gemeenteraad en college nodig dat niet haar eigen opvatting leidend maakt, maar hongerig is naar ideeën en suggesties van inwoners. De manier waarop het inwoner-initiatief voor Tiny Houses is afgeserveerd is een voorbeeld van hoe het niet moet. 

Hoe gaan we dat doen? 

Ideeën markt 

PRO5 wil twee keer per jaar een gemeentelijke ideeënmarkt (zogenaamde ‘pitch markt’) organiseren waar inwoners hun idee kunnen delen met de gemeente. We stellen ons voor dat er enkele thema’s (bijv. bouw, natuur en milieu, jongeren) vastgesteld worden en dat iedereen zijn of haar zegje kan komen doen. Wij verwachten dat als inwoners meer betrokkenheid willen hebben, dat ze dat dan ook echt komen tonen.20 

Hiermee laten we zien dat iedereen met een goed idee welkom is en dat we opvolging kunnen geven aan goede ideeën. Het is niet meer nodig om je ideeën of suggesties grootschalig te organiseren of een belangengroep op te richten voordat we er mee aan de slag kunnen. 

Dorpsraden 

De dorpsraden van Casteren, Hoogeloon en Netersel en het Georganiseerd Burgeroverleg Hapert (GBOH) zijn en blijven belangrijke adviesorganen van de gemeenteraad. Zij zijn de voelsprieten van ieder dorp. PRO5 wil dat de gemeente vaker uit zichzelf een beroep doet op de dorpsraden in het kader van inwonersbetrokkenheid. Zij hebben zicht op de netwerken, belangen en expertise in een dorp en kunnen daarom proactief adviseren in het algemeen belang. 

Dorpsraden maken nu geen onderdeel uit van het gemeentelijke participatiebeleid, dit vinden wij een gemiste kans. Samen met de dorpsraden wordt er binnenkort geëvalueerd. Onze inzet is dat na de evaluatie in ieder geval wordt vastgelegd dat dorpsraden bij participatietrajecten altijd de kans krijgen om op proces en inhoud te adviseren. Een proces advies kan bijvoorbeeld de suggestie zijn om met een bepaalde groep inwoners, vereniging of belanghebbende in gesprek te gaan. 

Burgerberaad 

Een stap verder dan burgerparticipatie gaat het oprichten van een burgerberaad. “Meer dan een inspraakavond, beter dan een referendum: met deze democratische vernieuwing kan de burger zelf beleid maken”. Het burgerberaad is een willekeurig geselecteerde groep inwoners uit de gemeente die een voorstel naar de gemeenteraad kan brengen. Dit is dus geen vrijblijvend adviesorgaan voor de gemeenteraad. De mensen die hierin plaatsnemen gaan een intensief traject in om aan de wieg van een nieuw project te staan. Het overstijgt de partijpolitiek en het is daarom aan de raad om een opdracht aan het Burgerberaad met duidelijke kaders op te stellen. 

PRO5 wil graag starten met een Burgerberaad-pilot in de gemeente Bladel en beseft ook dat dit initiatief even moet landen binnen de gemeentelijke organisatie. Wij zien kansen om op deze manier de roep van de burgers om meer betrokken te kunnen zijn, waar te maken. Het is geen eenvoudig proces maar welke verandering loopt nu over gladgestreken paden? Wij vertrouwen erop dat het creatieve oplossingen oplevert en het vertrouwen in de gemeentelijke overheid versterkt. 

Samen optrekken 

Het gemeentebestuur moet korte en heldere lijnen onderhouden met maatschappelijke organisaties. Als het gaat om bijvoorbeeld vrijetijdseconomie, Jeugdzorg en handhaving, dan kan en moet de gemeente het niet alleen doen. Daarom moet het college van B&W blijvend investeren in relaties maar altijd ook helderheid verschaffen hoever de invloed van maatschappelijke partijen reikt. 

Een voorbeeld hoe het niet goed gaat is als een Ondernemersvereniging Bladel (OVB) een brandbrief naar het college van B&W moet sturen omdat ze de communicatie ver onder de maat vinden. Een verhaal heeft altijd twee kanten maar het zover laten komen dat één partij in staat is een brandbrief te sturen, vereist ook zelfreflectie bij het gemeentebestuur. Wees duidelijk maar koester wel je ingangen tot de samenleving in Bladel. Wij willen daarom één wethouder verantwoordelijk maken voor ‘inwonersparticipatie’ zodat deze verantwoordelijkheid ook altijd gevoeld wordt en vastligt. 

Gemeenten samen 

Als het gaat om gemeentelijke samenwerking zien we dat de ambtenaren goed samenwerken. Ook hebben de gemeenten vele gemeenschappelijke regelingen zoals de Samenwerking Kempengemeenten, KempenPlus, CJG+, GGD, enz., die al met al goed functioneren. Als het over samenwerking van de verschillende gemeenteraden gaat zien we al jaren dat er direct zand in de motor komt. Het is ook gewoon moeilijk om samen op te trekken als we uiteindelijk ieder een eigen besluit kunnen en willen nemen. Dit traject is de afgelopen jaren bij herhaling gefaald en toch wordt er, geforceerd, weer een strategische agenda Kempensamenwerking opgesteld. Deze agenda is wat ons betreft oude wijn in nieuwe zakken om het fusiegesprek maar niet te hoeven voeren. 

Wederom, er ontstaat altijd weerstand en onzekerheid bij een verandering maar dat wil niet zeggen dat het niet volstrekt logisch is om de grote uitdagingen van de toekomst onder een vergrootglas te leggen in plaats van dat iedere individuele gemeente met een loepje in haar eigen postzegelverzameling blijft staren. Lokale politieke partijen hoeven niet bang te zijn hun smoel en invloed te verliezen want die kunnen ook gewoon samengaan met partijen van hetzelfde signatuur uit andere gemeenten.

Dit proces hebben we in het klein vanaf de oprichting van PRO5 (als samenvoeging van PvdA en GroenLinks) ook doorlopen en dat heeft binnen onze partij meer diversiteit opgeleverd. Dit wensen wij andere partijen ook toe. Bij een grotere gemeente worden dorpsraden ook belangrijker omdat de essentiële voelsprieten van de (kleine) kernen gehoord moeten blijven worden. 

Onze keuzes: 

• We zetten in op meer participatiebanen in de publieke sector. In ons gemeentehuis, in onze gemeenschapshuizen en op onze scholen. 
• Goede voorbeelden van participatie zoals bijvoorbeeld traject ‘Groene Long’ voortzetten. 
• Een Burgerberaad-pilot in Bladel te houden. 
• Een ideeënmarkt van inwoners voor gemeente oprichten. 
• Dorpsraden krijgen in het beleid standaard de kans om bij inwonersparticipatie te adviseren op proces en inhoud. 
• Eén wethouder verantwoordelijk maken voor Burgerparticipatie. 
• Toewerken naar fusie van Kempengemeenten en dorpsraden helpen bij de vernieuwde uitdagingen. 

Overzicht van onze keuzes

Omkijken naar elkaar

• We maken van het Praktijkhuis een Sociaal Station Bladel waarin al het sociale aanbod van de gemeente wordt gevestigd. We denken hierbij aan het Sociaal Huis, een GGZ informatiepunt en een OverKop-Huis voor jongeren. Ook hebben we hier ruimte voor programma’s en activiteiten, bijvoorbeeld om eenzaamheid te bestrijden, nieuwkomers te laten inburgeren en (kinder)kleding te ruilen. 
• We realiseren een OverKop-Huis waar jongeren op eigen initiatief terecht kunnen voor een luisterend oor en betrouwbare hulp van ervaringsdeskundigen. Zonder een gemeentelijke toewijzing of etiketje. 
• Het Dementievriendelijk Netwerk in onze gemeente blazen we opnieuw leven in en gaat weer activiteiten organiseren. 
• We zetten in op een kansrijke start voor alle baby’s in samenwerking met verloskundigen, huisartsen en onderwijs. Voor baby’s in een kwetsbare omgeving hebben we de eerste 1000 dagen extra aandacht. 
• Afspraken die we maken en regels die gelden worden nageleefd. Zo zorgen we ervoor dat we op een prettige manier kunnen samenleven. Degene die zich hier niet aan houden, spreken we stevig aan op hun verantwoordelijkheid. 

Voor iedereen een woning 

• We geven vernieuwende woonvormen zoals Tiny Houses of ecowijken een kans. 
• We maken plaats voor CPO Appartementencomplexen voor starters in Hapert en Bladel op de vrijkomende locaties van den Herd en den Tref. 
• Met actief grondbeleid stimuleren we de bouw van betaalbare huur- en koopwoningen en voorkomen we dat grond in handen valt van speculerende beleggers en projectontwikkelaars. 
• Met de KoopGarant regeling zorgen we ervoor dat nieuw gebouwde koopwoningen niet na een korte periode tegen de hoofdprijs verkocht kunnen worden. 
• We leggen in de prestatieafspraken met woningcorporaties twee belangrijke punten vast: Meer sociale huurwoningen bouwen dan dat we er afbreken en geld voor vergroening van de tuinen en omgeving van (sociale) huurwoningen.
• We maken een wethouder verantwoordelijk voor ‘Wonen’, dat vinden we namelijk een grondrecht. Wonen is wat ons betreft meer dan alleen Ruimtelijke Ordening. 
• We stellen ons als gemeente echt open voor ‘out-of-the-box’ ideeën om de woningnood vlot te trekken. 
• We willen bij bouwprojecten van meer dan 3 woningen altijd een plan voor groen en bomen. 

Een veilige en groene leefomgeving 

• Iedere renovatie of aanpassing in de openbare ruimte levert méér groen, biodiversiteit en klimaatbestendigheid op. 
• We maken van het zwembad en de zwemvijver op de Egyptische Poort gemeentelijk eigendom. 
• We voeren een subsidie in voor zwemlessen voor minima. 
• We gaan voor een vrijliggend fietspad, naast de provinciale weg (N284) aan de kant van het dorp. 
• We geven ieder dorp een digitale snelheidsmeter die naar behoefte kan worden ingezet. 
• We realiseren op korte termijn een verkeerscirculatieplan voor het dorp Hapert. 
• We realiseren de Eco-Zone ‘de Groene Ader’ langs de A67. 
• We maken van de Sniederslaan (van markt tot Blokker) een veilig winkelgebied, zonder doorgaande auto’s. 
• We blokkeren het doorgaande snelverkeer in de Biezengoren in Casteren en onderzoeken de aansluiting van het gebied op het Natuurpoort netwerk. Een nieuwe permanente, uitgepijlde mountainbikeroute past hier ook bij. 
• We zien geen noodzaak voor een tweede Kempisch Bedrijven Park. 
• Gevestigde ondernemers op industrieterreinen dagen we uit om te verduurzamen.

Energie voor een schone toekomst 

• Afval scheiden geldt voor iedereen! We maken hierover afspraken met ondernemersverenigingen en scholen. 
• We maken voor iedere woning een gratis energiescan mogelijk. 
• We belonen deelinitiatieven (gemeenschappelijk gebruik van goederen of diensten) van inwoners. 
• We behouden de reguliere aanwezigheid van het mobiel scheidingsstation (MSS) voor particulieren per dorp. 
• We kiezen ervoor dat bomen kappen binnen de bebouwde kom, altijd betekent dat er evenveel bomen binnen dezelfde bebouwde kom worden terug gepland. 
• We verwachten van ieder plan dat in de openbare ruimte, via de gemeente gerealiseerd wordt, een energie-, klimaat- en biodiversiteit toets. 
• We bieden met de Waterbank grootverbruikers van water de kans om drinkwater te besparen. 
• We stellen een agrocoach aan die bedrijven begeleid naar kringlooplandbouw, want minder uitstoot per bedrijf is niet alleen haalbaar door schaalvergroting. 
• We stimuleren ontwikkeling van agrarische bedrijven naar cyclische landbouw, onder de voorwaarden van een aangetoond goed keurmerk (zoals ‘Beter Leven’ of ‘On the way to planet proof’).

Ontmoeting brengt verbinding 

•  We bouwen een overdekte ontvangstruimte met sanitaire voorziening bij de Hapertse molen. 
• We stellen per dorp een integraal plan op voor de toekomstbestendige ontwikkeling van het sportpark. 
• We stimuleren projecten waarbij kwetsbare mensen, zoals chronisch zieke mensen of mensen met een beperking, in contact worden gebracht met kunst en cultuur. 
•  We betalen de subsidie op muziek- en dansles op een andere manier uit, zodat een voorschot van ouders niet meer nodig is. 
• We stellen een extra ‘Kunst-en Cultuurcoach’ aan die zich, naast het programma op scholen, richt op wisselwerking van kunst en cultuur met zorg en welzijn. 
• We breiden verenigingsondersteuning uit: ‘out-of-the-box’ oplossingen en verbindingen.

Inwoners aan zet 

• We richten een ideeënmarkt op waar inwoners uit onze gemeente hun ideeën kunnen presenteren. 
• We betrekken dorpsraden altijd op proces én inhoud als het om inwoner betrokkenheid gaat.. 
• We gaan in Bladel een Burgerberaad houden, waarbij inwoners samen keuzes kunnen maken. 
• We maken een wethouder verantwoordelijk voor burgerparticipatie. 
• We zetten in op meer participatiebanen, zoals in ons gemeentehuis, in onze gemeenschapshuizen en op onze scholen. 
• We werken toe naar fusie van Kempengemeenten en we helpen dorpsraden bij hun nieuwe taken en uitdagingen. 
• We willen goede voorbeelden van participatie zoals het Project ‘Groene Long’ voortzetten.